25 september 2025

Hoe ziet een transparantieregister voor de Rijksoverheid eruit?

Openbaar bestuur

Vaak is niet goed zichtbaar wie invloed uitoefent op politieke besluitvorming. Hoe maken we die invloed inzichtelijker voor iedereen? En wat kan een transparantieregister daarin betekenen? De Argumentenfabriek onderzocht het voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Kabinet laat beslissing over register aan opvolgers

Minister Rijkaart heeft woensdag 24 september aan de Tweede Kamer laten weten dat de beslissing over de invoering van een transparantieregister wordt uitgesteld tot een nieuw kabinet. Hij reageert hiermee op de motie van Kamerleden Dassen en Van Waveren, die pleiten voor een lobby- of transparantieregister voor de Rijksoverheid.

Belanghebbenden dachten mee over transparantieregister

De Argumentenfabriek werd gevraagd het ministerie van BZK te ondersteunen bij het beantwoorden van de vraag: wat vinden belanghebbenden belangrijk als er in de toekomst een register komt?

Om deze vraag te verkennen deden we onderzoek en begeleidden we twee denksessies met een diverse groep belanghebbenden. Aan tafel zaten vertegenwoordigers van belangenorganisaties, ambtenaren, (oud-)politici, journalisten en wetenschappers. Zij brachten een breed scala aan perspectieven in: van public affairs tot privacy, van staatsrecht tot systeembeheer. De belangrijkste vraag was: welke eisen stellen belanghebbenden aan een Nederlands transparantieregister?

Het traject bracht verschillende keuzes in beeld, zoals:

  • Moet een register alleen lobbycontacten van bewindspersonen bevatten, of ook van alle ambtenaren die voor het Rijk werken, inclusief toezichthouders?
  • Moet het register een wettelijke basis krijgen, met bijbehorend toezicht en sancties? Of is een register beter als vrijwillige regeling, gebaseerd op zelfregulering door belangenbehartigers en functionarissen?

Download

Benieuwd naar alle eisen en keuzes, én de suggesties voor vervolgstappen? Download de publicatie hieronder.

Vragen?

Neem contact op met Dries Bartelink

dries@argumentenfabriek.nl
+31 6 204 89 745
Meer over Dries Bartelink

Meer weten over onze sector Openbaar Bestuur?

Bekijk onze Leergang Strategie in praktijk, speciaal toegespitst op het openbaar bestuur, of neem contact op met Dries Bartelink.