We beginnen bij de basis: denkgereedschappen die nodig zijn voor elke strateeg. Bovendien helpen deze gereedschappen om in de rest van de leergang helder met elkaar te denken. Deze eerste dag is een soort ‘bootcamp’: werken aan onze denkkracht voordat we de inhoud te lijf gaan.

Ochtend

Hoe werkt ons brein?

• Kennis over hoe mensen en organisaties nadenken en besluiten nemen
• Wat zijn valkuilen bij het denken? Wat kun je hieraan doen?

Concreter is beter

• Helder denken vereist concrete heldere taal, bij denken, spreken en schrijven.
• We oefenen met ons model Concreter is beter, een alarmsysteem voor vaagheid.

Middag

De Argumentenladder: argumentatiemodel voor heldere redeneringen

• Elke strateeg moet helder kunnen argumenteren en argumentatie scherp kunnen analyseren.
• We gebruiken De Argumentenladder om hiermee te oefenen.

We starten het denken over strategie op organisatieniveau: het strategisch vermogen van een overheidsorganisatie. Dit biedt een helder denkkader om straks rollen te definiëren en hun meerwaarde te formuleren. Ter inspiratie beginnen we met een gastcollege van een strategie-expert uit het netwerk van De Argumentenfabriek.

Ochtend

Gastdocent

• Het doel is om inzicht te krijgen in strategisch denken in andere organisaties.
• We nodigen een gastspreker uit die strategie vanuit een ander perspectief kan benaderen. Denk aan bijvoorbeeld een strateeg uit het bedrijfsleven, of een militair strateeg.

Middag

Denksessie strategisch vermogen

• In een denksessie denken we samen na over de vraag: Wat kan een overheidsorganisatie die beschikt over ‘strategisch vermogen’ en welke factoren vergroten dit?
• We gebruiken het strategiemodel van De Argumentenfabriek om de opbrengst van de denksessie te ordenen.

We gaan op dag 3 in op de rollen van de individuele strateeg. We gebruiken de resultaten van dag 2 als toetssteen: een rol moet bijdragen aan het strategisch vermogen van de overheidsorganisatie.

Ochtend

Denksessie rollen van een strateeg

• We presenteren en bespreken de kaart die we gemaakt hebben op basis van de denksessie op dag 2.
• We houden een nieuwe denksessie over de vraag: Welke rollen kan een strateeg innemen en welke doelen, activiteiten en competenties horen bij deze rollen?

Middag

Beleidskaart: denkgereedschap voor heldere strategie

• De Beleidskaart biedt denkstappen om een strategie te ontwikkelen voor complexe vraagstukken, van een analyse via opties tot een keuze.
• Deelnemers gebruiken de Beleidskaart om een eigen actuele casus te doordenken.
• Na uitleg en voorbeelden werken strategen aan hun eigen casus.
• Deelnemers presenteren hun casus en eerste denkstappen aan de groep.

We hebben nu een beeld van strategisch vermogen en de rollen van de strateeg. Op deze dag 4 gaan we meer inhoudelijk naar strategie kijken: hoe bepaal je strategische doelen, en hoe kom je tot een gedegen en uitvoerbaar plan?

Ochtend

De Doelenladder: denkmodel voor heldere doelen

• Een heldere strategie vereist heldere doelen. Met onze Doelenladder leer je doelen opknippen, ordenen en toetsen.
• Deelnemers gebruiken de Doelenladder om strategische (sub)doelen te formuleren voor hun casus.

Middag

Plannen maken en toetsen

• We introduceren nieuw denkgereedschap waarmee de strateeg concrete en consistente plannen kan maken met scherp geformuleerde resultaten, acties en hulpbronnen.
• We oefenen met het gereedschap en gebruiken het om de kwaliteit van (de beleidstheorie van) plannen te toetsen.

Casusuitwerking

• Deelnemers passen het geleerde over de Doelenladder en het maken van plannen toe op een eigen casus.

Als strateeg ben je afhankelijk van partners binnen en buiten je organisatie, van agendering tot uitvoering. Om de juiste partners te selecteren, te overtuigen en duurzaam met ze samen te werken is het belangrijk om hun waarden, belangen en standpunten te kennen. Deelnemers nemen een concrete casus mee waarin hun organisatie zoekt naar draagvlak voor een voorstel.

Ochtend

Krachtenveldanalyse: digitaal gereedschap om het krachtenveld in kaart te brengen.

• We introduceren ons model om snel online een krachtenveld te visualiseren en te analyseren.
• Deelnemers maken een analyse van het krachtenveld in een eigen casus.

De Waardenmatrix:  denkgereedschap voor het analyseren van waarden

• We introduceren ons waardenmodel om waarden te analyseren en ordenen.
• We passen de Waardenmatrix ’s middags toe om de waarden van de deelnemers zelf te onderzoeken én inzicht te krijgen in de positie en houding van partijen die je als overheidsorganisatie nodig hebt.

Middag

Overtuigen

• Draagvlak creëren: om relevante partijen mee te krijgen is vaak meer nodig dan alleen het inhoudelijke verhaal.
• We nemen deelnemers mee in de verschillende elementen van overtuigingskracht: logos, ethos en pathos..
• Deelnemers maken een betoog om een belangrijke speler in een eigen casus te overtuigen van een voorstel en presenteren dit voor de groep.

In deze laatste dag werken deelnemers aan een plan voor hun organisatie, een persoonlijk plan en aan een actuele casus of organisatie en een persoonlijk plan. Ze maken hiervoor gebruik van het denkgereedschap, de kennis en de kaarten van de voorgaande dagen.

Ochtend

Uitwerken plan: strategische rollen

• Welke rollen wil ik als strateeg innemen, en welke niet (langer)?
• Wie moet ik overtuigen van de rollen die ik voorstel, en hoe ga ik dat doen?
• Welke acties ga ik hiervoor uitvoeren en welke hulpbronnen heb ik hiervoor nodig?

Middag

Uitwerken plan: strategisch vermogen of casus

• Wat zijn opties om het strategisch vermogen van mijn gemeente te vergroten of voor mijn casus?
• Welke optie heeft de voorkeur, en waarom?
• Wie moet ik overtuigen van mijn voorkeursoptie, en hoe ga ik dat doen?

We reflecteren onder meer op:

• Nut en effect van de leergang
• Ervaringen met het denkgereedschap en de (nieuwe) rollen
• De gemaakte kaarten
• Voortgang van de eigen plannen voor de gemeente
• Verbeteringen voor de volgende editie van de leergang
• Mogelijkheden vervolg, verdieping

We sluiten af met het uitreiken van de diploma’s en een borrel.