Aan de slag met brede welvaart: interview Marloes Dignum en Talitha Koek 

Marloes Dignum, Senior beleidsadviseur Innovatie en Transities bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), en Talitha Koek, Chef Duurzaamheid bij De Argumentenfabriek, kennen elkaar van het project Brede welvaart dat ze samen hebben doorlopen. IenW is zich bewust van het belang van brede welvaart en wil dit graag integreren in haar beleid. Daarom hebben wij samen met hen het Denkkader Brede Welvaart ontwikkeld. Lees in dit interview hoe Marloes en Talitha dit project hebben ervaren, waarom brede welvaart een belangrijk thema is en hoe men het Denkkader gebruikt.

“Misschien is het goed om eerst duidelijk te hebben wat brede welvaart is”, merkt Marloes op. “Het gaat om: niet alleen het prioriteren van economische belangen, maar ook om de milieubelangen en de sociale belangen mee te nemen bijvoorbeeld. Daarnaast gaat het bij brede welvaart niet alleen om het hier en nu, maar ook om ‘later’ (toekomstige generaties) en ‘elders’ (andere landen en regio’s). “Dan spelen vragen een rol zoals: Wat voor een impact heeft beleid op andere regio’s of over de grens, en voor toekomstige generaties? Steeds kijk je bij deze vragen dan De term brede welvaart omvat dus niet alleen naar de materiële welvaart, maar bijvoorbeeld ook naar gezondheid, een schone en mooie leefomgeving en goed onderwijs. Dus het bredere plaatje van welzijn. “Echter, geld is ook niet onbelangrijk”, merkt Talitha op. “Wij kunnen überhaupt nadenken over brede welvaart, omdat we materiële welvaart hebben, en juist de groei van materiele welvaart heeft andere elementen van brede welvaart onder druk gezet.”

Het nadenken over brede welvaart helpt ons bij het transparant prioriteiten in beleidsopgaven. Hierdoor hebben we een beter en vollediger beeld van de impact van besluiten. “En kunnen we daardoor meer weloverwogen keuzes maken”, licht Marloes toe.

Helder en concreet

Brede welvaart krijgt steeds meer aandacht in de wetenschap, in Kamervragen en bij de planbureaus. “Men voelt dus, we moeten hier iets mee. Maar toch waren de handvatten om er echt mee aan de slag te gaan nog vrij beperkt”, aldus Marloes. Voor IenW was dit een aanleiding om met De Argumentenfabriek inzichtelijk te maken wat brede welvaart voor de beleidsterreinen voor IenW precies omvat. In het project is gekeken hoe je de abstracte begrippen die vaak gebruikt worden bij brede welvaart concreet maakt, zodat je het echt kan gebruiken om beleid te maken.

Op basis van bestaande studies en rapporten over brede welvaart, en met input van externe experts, en met twee casussen binnen IenW – één over mobiliteit en één over milieu -, is het Denkkader in vier denksessies ontstaan. “We hebben het kader wel drie of vier keer helemaal omgegooid aan de hand van de denksessies”, vertelt Talitha. Juist door het vele puzzelen met elkaar en de gesprekken die we voerden, heeft het Denkkader scherpte gekregen. Je hebt dan in duidelijke taal staan waar het echt om gaat.

“Ik vond het traject met De Argumentenfabriek heel fijn”, zegt Marloes. In de Denksessies zaten veel medewerkers van IenW, van verschillende departementen, en ook veel experts. “Vanuit het diverse palet van betrokkenen was er veel enthousiasme, meedenkcapaciteit en veel ervaring.” “Zo’n kaart ziet er misschien simpel uit”, merkt Talitha op, “maar er zit ontzettend veel kennis en denkwerk in.”

Denken rondom welvaart aan het veranderen

IenW is momenteel breed aan het oefenen met het gebruik van het Denkkader het beste kunnen gebruiken en daarmee ook aan het verkennen hoe het kader het beste bruikbaar is. “Het Denkkader biedt veel mogelijkheden bij de start van het maken van beleid, als er nog veel opties zijn. We dachten het kader in een workshop format te gebruiken, maar we merken dat mensen het ook graag zelf toepassen als een checklist” volgens Marloes. “Uiteindelijk is het doel van de kaart om goed te kunnen kijken wat anders moet, hoe je kunt kijken vanuit brede welvaart.”

Talitha is blij dat voor Nederland, en voor de wereld, het denken rondom welvaart aan het veranderen is. “Beter over brede welvaart nadenken, leidt tot beter beleid. En daar doen we het voor!”

We krijgen ook terug dat andere organisaties de kaart gebruiken. Zo is er is interesse getoond vanuit de provincie, een gemeente, en ook een bank. “Ik vind het fijn om te zien dat de kaart zo breed gebruikt wordt”, aldus Marloes. “Met het gebruik van de kaart, wordt het project een komma, en geen punt.”