Jos van Rey doet het, iedereen doet het

Ieder mens gebruikt zo nu en dan psychologische trucjes om zichzelf wijs te maken dat hij goed bezig is. Als je gedrag bijvoorbeeld niet in overeenstemming is met de verkeersregels – je scheurt 100 kilometer per uur, terwijl je maar 60 mag rijden -, dan bedenk je iets waardoor je het kunt goedpraten. Iedereen rijdt wel eens te hard, toch? Of: ik rijd wel hard, maar veilig. Zo’n denkfout overschreeuwt meestal het stemmetje dat in een hoekje van ons brein zwakjes tegensputtert. Als je maar hard genoeg schreeuwt, dan verdampt die weerstand vanzelf.

Zo moet het ook gegaan zijn bij Jos van Rey, ex-wethouder van Roermond, die dinsdag 13 juli door de Rotterdamse rechtbank werd veroordeeld tot een taakstraf van 240 uur. Het Openbaar Ministerie had twee jaar geëist, voor corruptie, witwassen en verkiezingsfraude. In de aanloop naar het proces vroegen journalisten Jos van Rey herhaaldelijk wat er waar is van deze aanklacht. Heeft u vertrouwelijke informatie over de burgemeestersbenoeming doorgespeeld aan een vriend? Ja hoor, zei Van Rey. Maar dat gebeurt in heel Nederland, iedereen doet het, anders komt er geen benoeming tot stand. Zo gaat dat in de politiek.

Hoe vaker en luider hij herhaalt dat hij iets doet wat iedereen doet, hoe meer hij gelooft in zijn onkreukbaarheid, met dank aan het psychologisch mechanisme van de cognitieve dissonantie-reductie. Bovendien stuiten we hier op een drogredenering. Het argument: ‘Iedereen doet het’, is een populistische drogreden: argumentum ad populum.

Meer weten over denkfouten? Suzanne schreef er een boek over, Hoe we onszelf voor de gek houden.